Gen. bryg. dr Roman Abraham urodził się we Lwowie 28 lutego 1891 r. jako syn Władysława, wybitnego znawcy prawa kościelnego, profesora Uniwersytetu Lwowskiego i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Ukończył z odznaczeniem gimnazjum księży Jezuitów w Chyrowie, a następnie z tytułem doktora, wydział prawa i filozofii Uniwersytetu Lwowskiego.

W czasie I wojny światowej, zmobilizowany, służył w kawalerii armii austro-węgierskiej w stopniu porucznika. W październiku 1918 r. wrócił do rodzinnego Lwowa i gdy wybuchły walki polsko-rusińskie włączył się do obrony rodzinnego miasta. Od pierwszych dni dał się poznać jako niezwykle waleczny żołnierz i dowódca. Stworzył własny oddział na odcinku "Góry Stracenia", zwany później "Straceńcami", nie tylko od nazwy Góry, lecz także ze swej odwagi i dzielności. "Straceńcy" walczyli z powodzeniem na różnych odcinkach Obrony Lwowa; w zdobywaniu Dworca, w obronie Persenkówki i w Śródmieściu. Oni to, pod dowództwem por. Abrahama zatknęli sztandar polski na lwowskim Ratuszu o świcie 22 listopada 1918, zdzierając flagę uzurpatorów.

Znany pisarz, Adam Grzymała-Siedlecki, który jako korespondent wojenny był na froncie lwowskim w r. 1920, pisał, że wobec wyczynów mjr. Abrahama i jego żołnierzy, bledną wyczyny wojów kmicicowych.

W r. 1920 gdy konna armia Budionnego parła przynaglana przez politruka Stalina na Lwów, major Abraham zorganizował w porozumieniu z brygadierem Czesławom Mączyńskim, Detachement - oddział, walczący na całym południowo-wschodnim froncie, odnosząc wiele bojowych sukcesów. Sam mjr Abraham, ranny pod Chodaczkowem, dowodził oddziałem z noszy, żołnierze jego Detachement pod dowództwem kpt. Bolesława Zajączkowskiego stawili opór przeważającej sile bolszewickiej konnicy pod Zadwórzem w dniu 17 VIII 1920 r. Poległo ich wówczas wraz z dowódcą 518. Złożyli wielką ofiarę krwi, lecz powstrzymali nawałę konnicy Budionnego. Bitwa pod Zadwórzem, u progu Lwowa, zwana była Polskimi Termopilami.

W r. 1921, gdy wybuchło III Powstanie Śląskie, ppłk Abraham jako oficer do szczególnych poleceń został skierowany przez Ministerstwo Spraw Wojskowych na Górny Śląsk, gdzie organizował pomoc walczącym Ślązakom i działał przy Wojciechu Korfantym pod pseudonimem - Roman Wydera.

Po skończonej wojnie ppłk Abraham ukończył Wyższą Szkołę Wojenną. Był w niej następnie asystentem, a potem wykładowcą taktyki.

W r. 1927 dowodził 26 pułkiem Ułanów Wielkopolskich im. hetmana Karola Chodkiewicza w Baranowiczach, a od r. 1929 do 1932 był jako pułkownik dowódcą Brygady Kawalerii "Toruń", po ukończeniu kursu wyższych dowódców w Centrum Wyszkolenia Wyższych Studiów Wojskowych, objął dowództwo Brygady Kawalerii "Bydgoszcz". Od kwietnia 1937 r. dostał przydział na dowódcę Wielkopolskiej Brygady Kawalerii, z którą wyszedł na wojnę 1939 r. nominację na generała brygady otrzymał 19 marca 1938 r. W czasie dowodzenia Brygadami Kawalerii organizował, szkolił i unowocześniał pułki, wprowadzając do nich motoryzację.

W Kampanii wrześniowej,Brygada Wielkopolska pod jego dowództwem dokonuje śmiałego wypadu w głąb Rzeszy w kierunku Wschowy. I tak jak w poprzednich walkach, generał jest ze swoimi żołnierzami na pierwszej linii bojowej. W czasie bitwy nad Bzurą, gen. Abraham rozbija pod Bielawami silną obronę nieprzyjaciela, zdobywając liczne samochody z oporządzeniami, amunicję i sprzęt wojskowy. Przedzierając się w składzie Armii Poznań w kierunku Warszawy, dowodząc Grupą Operacyjną Kawalerii swego imienia, w ciężkich bojach toruje pułkom gen. Kutrzeby drogę do Stolicy, gdzie kończy wrześniowy szlak bojowy. Ranny na ulicach Warszawy, zostaje umieszczony w Szpitalu Ujazdowskim. Gen. Abraham był jedynym dowódcą wielkiej jednostki kawaleryjskiej, która na całym szlaku bojowym w Kampanii Wrześniowej nie poniosła ani jednej porażki, nie przegrała ani jednej bitwy, a pod Brochowem i Sochaczewem przed jego żołnierzami wycofała się 4. pancerna dywizja i 2. lekka dywizja pancerna niemiecka.

Za wybitne zasługi w dowodzeniu i za męstwo na polu walki został odznaczony Orderem Virtuti Militari IV klasy (order Virtuti Militari V klasy otrzymał za walkę o Lwów w r. 1918). Gen. Tokarzewski tworząc Służbę Zwycięstwu Polski - tuż przed kapitulacją Warszawy - zamierzał mianować gen. Abrahama komendantem jednego z okręgów tego związku. Aresztowany przez Gestapo w filii Szpitala Ujazdowskiego został wywieziony do Poznania i osadzony w Cytadeli. Okres wojny przebył w różnych obozach wojskowych na terenie Rzeszy (Krotoszyn, Königstein, Johannisberg i Murnau). Po powrocie do kraju, w grudniu 1945 r, całą energię skupia na zbieraniu dokumentów i relacji, oraz źródeł dotyczących Kampanii Wrześniowej. Owocem tego jest książka "Wspomnienia wojenne znad Warty i Bzury" (ukazały się dwa wydania, w r. 1969 i 1990). Swoim byłym podkomendnym pomaga w załatwiania wielu spraw życiowych, a także w otrzymywaniu odznaczeń bojowych.

Po październiku 1956 r. wraz z gen. Borutą Spechowiczem - towarzyszem walk o Lwów w listopadzie 1918 r., gen. Abraham rozpoczął walkę o przywrócenie chwały niszczonemu cmentarzowi Orląt we Lwowie. Interwencje u. najwyższych władz polskich i sowieckich nie dały rezultatu. W r. 1975 był inicjatorem dwóch tablic pamiątkowych poświęconych obrońcom Lwowa w 1918 r. Jedną wmurowano w kaplicy Matki Bożej na Jasnej Górze, drugą poświęcił ks. Prymas Wyszyński w Katedrze Warszawskiej (31.X.). 3 maja 1976 r., wraz z innymi wyższymi oficerami Wojska Polskiego Rzeczypospolitej Polskiej złożył jako wotum na Jasnej Górze swoje ordery Virtuti Militari, które znalazły się na płaszczu Hetmańskim Matki Bożej Częstochowskiej.

Generał Roman Abraham zmarł w Warszawie 26 sierpnia 1976 roku. Został pochowany we Wrześni obok swej matki. Imię Generała przybrał wrześnieński Zespół Szkół Rolniczych, a w Warszawie i Poznaniu nadano ulicom Jego imię. W Warszawskiej bazylice św. Krzyża jest tablica epitafijna poświęcona gen. Abrahamowi. W ciągu swego długiego życia gen. Abraham zdobył sławę, szacunek i miłość żołnierzy.

1. Roman Abraham jako uczeń gimnazjum w Chyrowie
2. Roman Abraham jako żołnierz armii CK Austro-Węgier podczas I wojny światowej
3. Rotmistrz Roman Abraham ze swoim oddziałem w dniu wyzwolenia Lwowa - 22.XI.1918 r - przed ratuszem lwowskim.
4. Gen. brygady Roman Abraham - Cieszyn, październik 1938 r.
5. Gen. Roman Abraham w roku 1972
6. 3.V.1976. Częstochowa. Uroczystość złożenia odznaczeń wojskowych Matce Bożej. Od lewej: gen. M.Boruta-Spiechowicz, gen. Roman Abraham, ks. płk. Adam Studziński - dominikanin
7. 31.VIII.1976, Warszawa. Trumna z ciałem gen. Romana Abrahama po mszy w warszawskiej katedrze św. Jana została ustawiona pod tablicą Obrońców Lwowa.
8. 1.IX.1975, Września. Pogrzeb gen. Romana Abrahama
9. Września - grób rodzinny gen. Romana Abrahama
10. Lwów - cmentarz Łyczakowski. Grób prof. Władysława Abrahama i symboliczny grób gen. Romana Abrahama

Fotografie (1-8) pochodzą ze zbiorów pani Danuty Łomaczewskiej,
której składam serdeczne podziękowanie za ich skopiowanie i udostępnienie.
Wszystkie prawa do kopiowania i wykorzystania tych fotografii
są zastrzeżone dla pani Danuty Łomaczewskiej

Małgorzata Smogorzewska, A.K.Kunert:
"Posłowie i senatorowie RP. 1919-1939".
Wydawnictwo Sejmowe, 1990.

ur. 28 II 1891 we Lwowie, zm. 26 VIII 1976 w Warszawie, pochowany obok matki na cmentarzu we Wrześni (podczas uroczystości pogrzebowych przemawiał prymas Polski ks. kardynał Stefan Wyszyński). Ojciec Władysław Henryk (1860-1941) - prof., historyk prawa polskiego i kościelnego, mediewista, był dziekanem Wydziału Prawa i rektorem UJK we Lwowie, wiceprezesem Polskiego Tow. Historycznego, czł. PAU; matka Stanisława Elżbieta z domu Reyss (Reiss); siostra Wanda - żona gen. Wacława Stachiewicza, była założycielką i od 1943 sekretarzem Polskiego Instytutu Naukowego w Kanadzie, od 1953 kierowniczką, a od 1980 kustoszem Biblioteki Polskiej (obecnie jej imienia) w Montrealu; żona (poślubiona 1946) Marta Agnieszka z domu Śmigieł; syn Wojciech (zmarł wkrótce po urodzeniu).

Ukończył gimnazjum w Chyrowie (1909), studia prawnicze na uniwersytecie we Lwowie(1909-14, doktorat 1915), Akademię Handlową we Lwowie (1914), Szkołę Sztabu Generalnego (1921-22); oficer dyplomowany (pułkownik 1928). Generał brygady (1938).
Od 1910 czł. ZMP „Zet" i Drużyn Bartoszowych. Od sierpnia 1914 w armii austriackiej, uczestnik walk na frontach rosyjskim, rumuńskim, serbskim i włoskim (1915 ukończył szkołę oficerską kawalerii). Od 1918 w WP, był dowódcą sektora „Góra Stracenia" we Lwowie (w listopadzie), samodzielnego batalionu w obronie Lwowa (od stycznia 1919) oraz podgrupy operacyjnej, oficerem oddziału operacyjnego i obserwatorem w 59. eskadrze lotniczej; od l VII 1920 dowódca Brygady Małopolskich Oddziałów Armii Ochotniczej, następnie oficer do specjalnych zleceń najpierw Szefa Sztabu Generalnego, potem (1921) w Naczelnej Komendzie Wojsk Powstańczych na Śląsku i oficer łącznikowy między tą komendą a Szefem Sztabu Generalnego WP; od 1922 asystent, od 1925 wykładowca taktyki ogólnej w Wyższej Szkole Wojennej. W 1927 objął dowództwo 26. pułku ułanów, w 1929 Brygady Kawalerii „Toruń" („Bydgoszcz"). Od kwietnia 1937 dowódca Wielkopolskiej Brygady Kawalerii, którą dowodził we wrześniu 1939 w składzie Armii „Poznań" (m.in, w bitwie nad Bzurą), 16 IX objął dowództwo Grupy Operacyjnej Kawalerii, 23 IX mianowany dowódcą Zbiorczej Brygady Kawalerii w składzie Armii „Warszawa". Ranny w obronie Warszawy (85% utraty zdrowia), leczony w Szpitalu Ujazdowskim, gdzie 15 X 1939 został aresztowany przez gestapo. Więziony w Poznaniu, następnie w obozach jenieckich w Biedrusku, Krotoszynie, IV B Koenigstein, VIII E Johannisbrunn i VII A Murnau (skąd dwukrotnie próbował uciec). W 1945 wrócił do kraju i zgłosił się do dyspozycji MON. Od 15 II 1946 do końca 1947 był delegatem WP w Urzędzie Generalnym Pełnomocnika Rządu RP ds. Repatriacji (m.in. wydawał dyspozycje w zakresie rozmieszczenia ludności ukraińskiej przesiedlanej w ramach akcji „Wisła", nadzorował działania służby zdrowia i organizował transporty repatriacyjne), od 1 I 1948 do 30 IV 1950 był inspektorem w Zarządzie Centr. Ministerstwa Administracji Publicznej, od 1951 pracował w spółdzielczości (m.in. w „Samopomocy Inwalidzkiej" w Warszawie). Uczestniczył w wielu niezależnych inicjatywach społ., zabiegając m.in. o rehabilitację zamordowanych i więzionych żołnierzy WP oraz o ratowanie Cmentarza Orląt we Lwowie. Był czł. ZBoWiD.

Opublikował Wspomnienia wojenne znad Warty i Bzury (wyd. I, Warszawa 1969, wyd. II, Warszawa 1990) oraz artykuły w „Więzi", „Kierunkach" i „Wojskowym Przeglądzie Historycznym".

Poseł III kadencji 1930-35 (zrzekł się mandatu 16 I 1931); uzyskał mandat z listy nr l, okręg wyb. nr 50 (Lwów); czł. klubu BBWR.

Odznaczony Krzyżem Złotym (1961) i Srebrnym (1922) Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości z Mieczami (1934), Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta (1933) i Komandorskim OOP (1970), Krzyżem Walecznych (1921, czterokrotnie), Złotym Krzyżem Zasługi (dwukrotnie przed 1939 oraz w 1948), belgijskim Orderem Leopolda, francuskim Krzyżem Kawalerskim z Wawrzynami Orderu Legii Honorowej, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Gwiazdy Rumuńskiej. Jego imieniem nazwano ulice w Warszawie, Bydgoszczy, Poznaniu i Szczecinie oraz Zespół Szkół Roln. we Wrześni.

• Skorowidz Sejmu 1930-33, s. 39; Stenogramy Sejmu, 16 I 1931 (5/4); „MP", 2 XII 1930, nr 278;
• BN: kartoteka biogr.; BS: fot. i pisemna relacja żony, M. Abrahamowej, z 14 I 1995; CAW: akta personalne nr 26; Wydział Ewidencji Biura Kadr i Odznaczeń Kancelarii Prezydenta RP: kartoteka osobowa (tu informacja, że w 1959 został odznaczony Śląskim Krzyżem Powstańczym, który zwrócił w 1963);
• Enc. wojskowa, t.I, 1931, s. 9; S. Łoza, 1938, s. l; WSB. 1981, s. 17 (oprac. B. Polak); Enc. powstań śląskich, 1982, s. 13 (oprac. A. Kwiatek); Z. Mierzwiński, Generalowie, 1990, s. 11-17; W.Witos, Moje wspomnienia, t. II, 1990; Kawalerowie VM, t. II, cz. l, 1991, s- 11; W obronie Lwowa, 1991, passim; E. Misiło, Akcja „Wisła", 1993; P. Stawecki, Sł. biogr. generałów, 1994, s. 66; tenże, Oficerowie dyplomowani, 1997, s. 129-130 (fot.); Leksykon, 1995, s. 9; NEP PWN, t. I, 1995, s. 20.